درخواست استرداد جهیزیه

بروزرسانی در تاریخ 1399.11.11

استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه  ، یکی از دارایی‌های زن،جهیزیه است که طبق عرف وشرع وسایل واثاثی است که زن از خانه پدربه خانه همسرش می‌برد.

یکی از دعاوی مطرح شده درباره جهیزیه دردادگاه‌های خانواده،درخواست استرداد جهیزیه است.

براساس قانون بعد ازوقوع عقدازدواج،زن وشوهر دربرابریکدیگر دارای حقوق وتکالیفی می‌شوند که روابط شخصی زن وشوهر راتشکیل می‌دهد

که این امر ناظر برپیوند معنوی میان زن وشوهراست.

اداره کردن خانواده مستلزم تأمین هزینه‌هایی است که مرد طبق قانون عهده‌دار پرداخت آن است مانند مهریه،

نفقه وجهیزیه که تعهداتی رابرای مرد ایجاد می کند.

براساس قانون مدنی،اموال هریک از زن وشوهرمستقل ازدیگری است مانند

اینکه زن مالی داشته باشد که بعد ازازدواج،مردمی‌تواند بااجازه زن ازاموالش استفاده کند،

دارایی زن مانند مهریه وجهیزیه مستقل از دارایی مرد است وزن حق هرگونه تصرفی را دراموالش دارد

واین امرهیچگونه عمل مادی وحتی اختیاری رابرای مرد ایجاد نمی‌کند.

جهیزیه چیست؟

بیشترخانواده‌های ایرانی اثاث لازم برای زندگی را به دخترمی‌دهند تا به خانه شوهرش ببرد که این رسم بنابه دلایل اجتماعی

وهمچنین به منظورایجاد اعتبار وفراهم آوردن استقلال مالی برای زن به وجود آمده است.

جهیزیه زن نشانه صمیمیت ومظهری از روح تعاون میان زن وشوهراست،

جهیزیه به معنای انصراف زن ازمالکیت یا شریک ساختن مرد درآن نیست بلکه مرد می‌تواند ازمنافع آن با اجازه زن استفاده کند

که براساس قانون جهیزیه نوعی«اباحه تصرف»است وهیچ حقی رابرای شوهرایجاد نمی‌کند چراکه زن می‌تواند جهیزیه رابه دیگری هم انتقال دهد.

اختلاف میان مالکیت اموال

به طورمعمول برای تشکیل خانواده زن وشوهراموال خود را به اشتراک می‌گذارند وبه طورمشترک از آن استفاده می‌کنند

اما زمانیکه پای قانون به میان می‌آید، بحث مالکیت اموال به وجود می‌آید وهنگامیکه زن خانه همسرش را ترک کند

وانحلال خانواده به وجود می‌آید،درباره جهیزیه وتصرف درآن اختلاف به وجودمی‌آید.

چنانچه در زمان عقد، فهرست کاملی ازجهیزیه زن تهیه شود وبه امضای شوهربرسد،

درصورت طلاق یا به دلایل دیگری که زن تصمیم بگیرد ازخانه شوهر برود به استناد همان فهرست جهیزیه می‌تواند آن اموال را ازمرد مطالبه کند.

جهیزیه زن درتصرف اختصاصی مرد نیست و زن وشوهر هردوبه این اموال تصرف مشترک دارند

بنابراین می‌توان گفت شوهر با دادن رسید مأمورنگه‌داری ازجهیزیه نمی‌شود.

طبق آرای دیوانعالی کشور،داشتن قبض رسید جهیزیه ازمرد برای مطالبه آن به تنهایی کافی نیست

بلکه زن باید ثابت کند که جهیزیه درمنزل مرد باقی است.

اثرقبض رسید جهیزیه همین بقای عین جهیزیه است ومرد نمی‌تواند نسبت به آن ادعای مالکیت کند.

اختلاف درمالکیت جهیزیه

اختلاف درباره املاک (اموال غیرمنقول) با اجباری شدن ثبت آن‌ها،اختلاف میان زن وشوهر راکم می‌کند و درباره اموال منقول (اثاث منزل)

اگرمرد ادعا کند که اموال به او تعلق دارد وزن مدعی شود که اموال را به عنوان جهیزیه به خانه شوهرآورده است،

درصورتیکه هیچکدام سند ومدرک دراین خصوص نداشته باشند،باید براساس نشانه‌ها وظواهر حکم کرد.

دراین گونه دعاوی تشخیص مدعی ازمدعی علیه نقش مهمی دارد.

چنانچه درمنطقه‌ای رسم باشد که زن تمام اثاث منزل رابه عنوان جهیزیه به خانه شوهرببرد وزن تمکن مالی داشته باشد و

نیززمان طولانی ازعقد ازدواج آن‌ها نگذشته باشد، مرد مدعی شود که اثاث منزل راتهیه کرده است باید

دلایلی رامبنی براینکه اموال متعلق به اوست به دادگاه ارائه دهد.

درصورتی که زن تمکن مالی نداشته باشد وادعای اودرباره اشیای گرانبهایی که به طورمعمول توانایی تهیه آن راندارد

یا ازتاریخ وقوع عقد ازدواج مدتی نمی‌گذرد وزن مدعی است،باید دلایلی رابه دادگاه ارائه کند درغیراین صورت باید به

نشانه‌های تصرف دراموال استناد ورأی صادرکرد.

دعوای استرداد جهیزیه همانند دعاوی حقوقی دیگرنیازبه اثبات بردن وتحویل جهیزیه به منزل داماد وبقای آن ازطرف مدعی دارد

وباید به یكی ازطرق ادله اثبات دعواوجودحق ثابت شود.

طبق ماده 63 قانون اجرای احكام مدنی(استرداد جهیزیه):

از اموال منقول موجود در محل سكونت زوجین آنچه معمولاً و عادتاً مورد استفاده ی اختصاصی زن باشد

متعلق به زن و آنچه مورد استفاده اختصاصی مرد باشد متعلق به شوهر و بقیه از نظر مقررات این قانون مشترك بین آنان محسوب میشود

مگر اینكه خلاف آن ثابت گردد.

استرداد جهیزیه مانند سایر دعاوی استرداد شرایط عمومی واختصاصی دارد که گذشته ازشرایط عمومی

که ازبدیهیات حقوقی می باشد

(مانندفرم دادخواست،تعیین خواسته وتقویم آن وغیره درمواد 48 تا 53 قانون آیین دادرسی مدنی،بایدشرایط اختصاصی به شرح ذیل را نیزداشته باشد:

الف- تسلیم مال موضوع دعوا به زوج یا خوانده دعوا

ب- بقاءعین (جهیزیه)

ج- مالکیت خواهان (زوجه)

د- تصرف گیرنده(زوج).

معمولاً جهیزیه مال شامل اشیاء وکالاهای مادی است و

درتقسیم حق به حقوق مالی وغیرمالی،جهیزیه،ازحقوق مالی زوجه محسوب می شود وزوجه برآن مالکیت دارد.

حقوق مالی افراد به دودسته حقوق عینی وحقوق دینی تقسیم می شوند.