حقوق زنان در قانون مدنی

بروز رسانی 1401/04/30

حقوق زنان در قانون مدنی

در قانون مدنی کشور ما زنان هم همچون مردان دارای حق و حقوق هستند که این حقوق مورد توجه و حمایت قانونگذار است .

ما در وب سایت وکیل خانواده این قوانین را برای شما ارائه می دهیم :

از جمله این حقوق می توان به حقوق مالی زنان اشاره کرد ، زنان نیز مانند مردان دارای اهلیت کامل بوده و حق تمتع و استیفا در دارایی خود را دارند .

مصادیقی از حقوق مالی زنان در قانون :مالکیت بر دارایی ، مهریه ، نفقه ، اجرت المثل ایام زوجیت و حق درخواست مزد در برابر شیر دادن به فرزند و … می باشد .

در این مقاله به توضیح چند مورد از حقوق زنان می پردازیم .

حقوق زنان در قانون مدنی

1- مالکیت بر دارایی
طبق ماده 1118 قانون مدنی : زن مستقلا می تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می خواهد بکند .
مالکیت هر فرد بر اموالش و حقی که بر اداره و تصرف در آن دارد ویژه اشخاص خاصی نیست و مشترک بین زنان و مردان است پس زنان دارای استقلال اقتصادی هستند و می توانند بدون نیاز به کسی دارایی خود را اداره و تصرف کنند .

2- ارث
یکی از اسباب تملک ارث است و انسان با وراثت می تواند مالک مال شود ، زنان همانند مردان از حق ارث برخوردارند.
ارث برندگان به 2 دسته تقسیم می شوند :نسبی و سببی

طبق ماده 862 قانون مدنی اشخاصی که به موجب نسب ارث می برند سه طبقه اند :
1-پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد
2-اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها
3-اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها

هر یک از زنان که در زمان فوت متوفا زنده باشد به عنوان دختر ، جده ، خواهر ، عمه ، خاله و همسر با توجه به طبقات ارث از سهم خود برخوردار می شود ، وارثین طبقه بعد زمانی ارث می برند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد .
طبق ماده 864 قانون مدنی از جمله اشخاصی که به موجب سبب ، ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد .
منظور از سبب که موجبات ارث است ، زوجیت بوده و به موجب آن ، ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر است .

ماده 940 قانون مدنی : زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند .
همسر همراه با هر یک از طبقات ارث که در زمان فوت متوفا زنده هستند قرار می گیرند و سهم خاص خود را می برد .
موضوعی که باید به آن اشاره کرد تفاوتی که در زمینه ارث بین مرد و زن وجود دارد علی الاصول سهم ارث زن نصف مرد است یعنی دختر نصف پسر و خواهر نصف سهم برادر می برد و در مورد زوجین نیز سهم ارث زن نصف مرد است .
سهم زوجه در ارث:زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می باشد .

3-مهریه
طبق ماده 1082 قانون مدنی : به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید
تبصره:چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحوی دیگری تراضی کرده باشند .
اثر فوری مالکیت زن بر مهر در موردی است که مهر عین معین باشد ، در مواردی که مهر کلی فی الذمه یا حقی بر ذمه مرد است ، زن به محض وقوع عقد طلبکار آن می گردد و می تواند هر زمانی که بخواهد برای مطالبه آن به شوهر رجوع کند .

4-نفقه
طبق ماده 1106 قانون مدنی : در عقد دائم نفقه بر عهده شوهر است .
در نکاح موقت شوهر تکلیفی به پرداخت نفقه ندارد اما شرط الزام به انفاق در نکاح منقطع ، بنابر توافق طرفین به طور صریح و یا حسب عرف مجاز می باشد .
نفقه عبارت است از همه نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا ، اثاث ، منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض
زن می تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد .

5-اجرت المثل ایام زوجیت
اجرت المثل یکی از حقوق مالی زوجه است که مرد ملزم به پرداخت آن به زن در صورت مطالبه او خواهد بود .

زن برای انجام اموری مانند کار در منزل ، شستشو ، آشپزی ، شیر دادن به فرزند ، رسیدگی به فرزندان و … وظیفه ای ندارد و اگر این امور را در زندگی مشترک انجام دهد می تواند بابت این امور از همسرش اجرت المثل دریافت کند .

البته دریافت اجرت المثل منوط به وجود شرایطی است :

1-زوجه اموری را که انجام می دهد باید به دستور زوج باشد.
2-زوجه با قصد رایگان آن امور را انجام نداده باشد.
3-اموری که زوجه انجام می دهد شرعا به عهده او نباشد یعنی مشمول موارد تمکین عام و خاص نباشد.

بجز حقوق مالی از حقوق دیگری که می توان نام برد :

1-حسن معاشرت
طبق ماده 1103 قانون مدنی : زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند .
حسن معاشرت به معنای خوشرویی و ایجاد بستری مناسب برای آرامش و رشد زوجین است و زن و شوهر حق دارند هر دو این فضا بهره مند شوند .

2-حق اشتغال زوجه در قوانین
طبق اصل 28 قانون اساسی : هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید .
این اصل با ذکر ((هر کس ))حکم عامی را بیان نموده و فرقی بین زن و مرد قایل نشده است .
طبق ماده 11117 قانون مدنی شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن باشد منع کند .
این ماده به زوج حق داده از اشتغال زوجه در شرایطی جلوگیری کند و در غیر موارد مذکور حق ممانعت را ندارد و حق اشتغال زوجه محفوظ است .

3-حق زن در مساله فسخ نکاح
طلاق از حقوق مرد است ولی حق فسخ این طور نیست و حق مشترک میان زوجین است به محض اینکه شرایط فسخ ایجاد شد حق نیز ایجاد می شود ، عیوب ذیل موجد حق فسخ برای زن خواهد بود
1-اخصاء
2-عنن به شرطی اینکه ولو یک بار عمل زناشویی را انجام نداده باشد
3-مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد .

4-حق زن در استفاده از حق حبس
طبق ماده 1085 قانون مدنی : زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط به اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود .
حق حبس اعم از آن است که شوهر معسر باشد یا توانگر مگر اینکه پرداخت مهریه منوط به تمکن مالی شوهر شده باشد .
با توجه به توضیحاتی که داده شد می توان گفت زنان در نظام حقوقی از ارزش و جایگاهی مناسب برخوردار هستند با این حال با وجود کاستی هایی که همچنان وجود دارد و تطابق مقررات با شرایط روز بهتر است هر چه بیشتر گامی در مسیر ارزشمند تر شدن جایگاه زنان در قوانین برداشته شود .

این ها مواردی بود که در قانون مدنی در مورد زنان وجود دارد . شما می توانید در دعاوی خانواده از مشاوره های حقوقی با وکلای مجرب ما بهره ببرید .